به نقل از «ایران اکونومیست»

۵ میلیون نفر از شاغلان کشور «بیمه» نیستند

تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۰۹۵۷۷

درحالی طرح «بیمه فراگیر خانواده ایرانی» در راستای گسترش پوشش بیمه‌ای زنان خانه‌دار، دختران، دانشجویـان، خوداظهاری شغلی (صاحبان حرف و مشاغل آزاد) و همچنین بیمه اختیاری از سوی سازمان تأمین‌اجتماعی در حال اجراست که بیش از پنج میلیون نفر از شاغلین کشور هنوز تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی نیستند حال آنکه نحوه پوشش تغییر کرده و ارائه بیمه به اقشار کم درآمد و دهک‌های پایین درآمدی مطرح است که نیازمند پیاده‌سازی نظام چندلایه تامین اجتماعی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایران اکونومیست، برابر اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برخورداری از تامین اجتماعی حقی همگانی و در ماده یک قانون تامین ‏اجتماعی مصوب تیرماه سال ۱۳۵۴ اجرا و تعمیم و گسترش انواع بیمه‏‌های اجتماعی از تکالیف و وظایف ذاتی سازمان تامین اجتماعی قلمداد شده است، از طرفی دیگر باتوجه به سیاست‏‌های کلی تامین‏ اجتماعی ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد نظامی کارآمد، توانمندساز، عدالت بنیان، کرامت‌بخش و جامع برای تامین اجتماعی همگان که اهمیت موضوع را بیش از پیش مورد تاکید قرار داده، سازمان تامین اجتماعی حسب وظیفه قانونی خود نسبت به شناسایی گروه‏‌ها و اقشار مختلف جامعه که تاکنون تحت پوشش حمایت‏‌های بیمه‏‌ای قرار نگرفته‏‌اند، با ایجاد ساز و کارهای لازم باید اقدام کند.

در این میان، گسترش پوشش بیمه‌ای در قالب تداوم طرح «بیمه فراگیر خانواده ایرانی» و پیگیری توسعه پوشش بیمه‌ای کارفرمایان، مشاغل پلتفرمی و مجازی، اتباع خارجی، ورزشکاران، شاغلین میادین تره بار و سایر گروه‌هایی که ذیل چتر پوشش بیمه‌ای قرار نگرفته‌اند، تعریف شده است.

موضوع پوشش بیمه‌ای باید از سه بعد دامنه پوشش، عمق پوشش و میزان حق بیمه مورد توجه قرار گیرد و سوال اصلی در خصوص دامنه پوشش، جمعیت هدف بیمه‌های اجتماعی در قالب افراد شاغل یا شهروندان است.

بیش از پنج میلیون نفر از شاغلین کشور تحت پوشش بیمه اجتماعی نیستند

براساس آخرین آمارهای ارائه شده از سوی سازمان تامین اجتماعی، در حال حاضر بیش از پنج میلیون نفر از شاغلین کشور که عمدتا در بخش غیررسمی و مناطق روستایی شاغل‌اند، تحت پوشش بیمه اجتماعی نیستند.

همچنین چنانچه جمعیت هدف بیمه‌های اجتماعی در قالب شهروندان ۱۸ تا ۵۰ سال تعریف شود، موضوع نحوه پوشش تغییر کرده و ارائه بیمه به اقشار کم درآمد و دهک‌های پایین درآمدی مطرح می‌شود که نیازمند پیاده‌سازی نظام چندلایه تامین اجتماعی و نحوه تامین منابع مالی آن است.

 

نمی‌توان پوشش بیمه‌ای ارزان با خدمات پایین، تعریف و انتظار جلب رضایت افراد را داشت

 

اما در حوزه عمق پوشش، تعداد و کیفیت خدمات مطرح است؛ به عبارتی نمی‌توان پوشش بیمه‌ای ارزان با خدمات پایین، تعریف و انتظار جلب رضایت افراد را داشت. در خرداد ماه دو دستور اداری جهت پوشش بیمه‌ای کارگران شاغل در غرفه‌های مستقر در میادین میوه و تره بار، بازارهای محلی اعم از ثابت یا روزانه، کشتارگاه‌ها و بازارهای مرغ و ماهی و همچنین بیمه ورزشکاران، مربیان، داوران و سایر فعالین حوزه‌های ورزشی به واحدهای اجرایی ابلاغ شد. به عبارتی، در راستای تداوم طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی شامل بیمه زنان خانه‏‌دار، دانشجویان، صاحبان حرف و مشاغل آزاد و ادامه بیمه به طور اختیاری از ابتدای سال ۱۴۰۱ با هدف انعقاد قرارداد به تعداد یک میلیون فقره در دستور کار سازمان تامین اجتماعی قرار گرفت.

به گزارش ایران اکونومیست، از همین رو به دنبال این اقدام و براساس آخرین آمارهای موجود از بیمه ‏شدگان تا اسفندماه ۱۴۰۱ تعداد بیمه شدگان صاحبان حرف و مشاغل آزاد به یک میلیون و ۲۵ هزار و ۴۰۲ نفر، تعداد دانشجویان بیمه شده به ۵۳ هزار و ۳۱۷ نفر، زنان خانه‌دار و دختران به ۴۵۴ هزار و ۱۶۸ نفر، ادامه بیمه به طور اختیاری به ۷۰۱ هزار و ۸۸ نفر و تعداد کارفرمایان بیمه شده به ۱۸۹ هزار و ۷۵۶ نفر رسیده است که در مجموع این رقم معادل ۲ میلیون و ۴۵۰ هزار و ۷۳۱ نفر بیمه شده را در این زمینه شامل می‌شود.

 

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: بیمه شدگان تامین اجتماعی ، بیمه ، نظام چندلایه تامین اجتماعی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: بیمه شدگان تامین اجتماعی بیمه نظام چندلایه تامین اجتماعی سازمان تامین اجتماعی میلیون نفر پوشش بیمه ای تحت پوشش

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۰۹۵۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وابستگی صندوق‌های بازنشستگی به بودجه دولت ناشی از چیست؟

کمک دولت به صندوق های بازنشستگی در یک دهه گذشته روند صعودی داشته به طوری که در سال جاری به رقم بی سابقه ۴۸۳ هزار میلیارد ریال رسید.

به گزارش مشرق، در ایران ۱۷ صندوق بازنشستگی فعال وجود داردکه چهار صندوق اصلی «سازمان تامین اجتماعی»، «صندوق بازنشستگی کشوری»، «صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان، عشایر»، «سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح» و ۱۳ صندوق صنفی و اختصاصی را شامل می شود. بر اساس برآوردهایی که در سال ۱۴۰۱ صورت گرفته است، این صندوق‌ها در مجموع بیش از ۷۴ درصد از جمعیت کشور را پوشش می دهند.

در بین این صندوق‌ها، سازمان تأمین اجتماعی با بیش از ۴۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر افراد (اصلی و تبعی) تحت پوشش در سال۱۴۰۱بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور محسوب می شود که جهت تأمین حقوق و مزایای مستمری بگیران خود هنوز به کمک منابع بودجه نیاز پیدا نکرده است اما در مقابل صندوقهای بازنشستگی کشوری، تأمین اجتماعی نیروهای مسلح(لشکری)، کارکنان فولاد و کارکنان وزارت اطلاعات چهار صندوقی هستند که قادر به تأمین حقوق و مزایای حقوق بگیران خود با تکیه بر منابع داخلی خود نبوده و وابسته به بودجه سالیانه هستند.

سایر صندوقهای بازنشستگی را نیز نمی توان مستقل از بودجه دانست و بیشتر صندوقهای دستگاهی وضعیت مالی مناسبی نداشته و کمبود درآمد آنها از طریق دستگاه مادر (مانند سازمان صداوسیما و...) تأمین می‌شود. لذا برخی ارقام کمک به صندوقها به صورت شفاف در بودجه عمومی کشور ذکر نمی شود.

بروز بحران در صندوق های بازنشستگی امر پوشیده‌ای نیست موضوعی که سبب شده در یک دهه گذشته میزان کمک دولت به این صندوق ها رو به افزایش باشد؛ به گونه ای که بررسی میزان حمایت دولت از صندوق‌های بازنشستگی در بخش دوم لایحه بودجه ۱۴۰۳ کل کشور نشان دهنده رشد ۳۶.۹ درصدی اعتبارات این بخش نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۲ است.

اینکه چرا صندوق ها در تامین مالی خود با مشکل روبرو باشند، دلایل متعددی دارد که مهمترین آن کاهش نسبت پشتیبانی، تغییر هرم سنی و جمعیتی کشور و نیز بازنشستگی های پیش از موعد است.

کاهش نسبت پشتیبانی و وضعیت بغرنج صندوق‌ها

یکی از شاخص‌های مهم نمایانگر وضعیت ثبات و پایداری صندوق‌ها نسبت پشتیبانی است. این شاخص برابر با نسبت تعداد بیمه شدگان اصلی به تعداد پرونده های مستمری بگیران است و در واقع وضعیت جریان مالی ورودی به جریان مالی خروجی صندوق‌ها را نشان می‌دهد لذا هر چه این شاخص بزرگتر باشد آن صندوق از نظر درآمد و هزینه در نقطه مطلوب‌تری قرار دارد به این معنا که به ازای هر مستمری بگیر در صندوق افراد بیمه پرداز بیشتری وجود دارند.

بررسی آمارهای منتشر شده توسط سازمان تأمین اجتماعی نشان می‌دهد که روند تغییرات این شاخص در دو دهه اخیر برای این سازمان نزولی بوده و مقدار آن تا سال ۱۴۰۱ به حدود ۴ رسیده است. به عبارت دیگر در دو دهه اخیر به صورت مستمر نسبت درآمد حاصل از دریافت حق بیمه به هزینه پرداخت مستمری کاهش یافته است.

همچنین آمارهای منتشر شده از صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان دومین صندوق بازنشستگی بزرگ کشور از نظر تعداد افراد تحت پوشش نشان می دهد که شاخص مذکور به عدد ۰.۵۵ در سال ۱۴۰۱ رسیده که کاملا گویای وضعیت بغرنج این صندوق است.

روند ۱۰ ساله نسبت پشتیبانی در صندوق بازنشستگی، کشاورزان روستاییان و عشایر نشان دهنده حرکت سریع آن به سمت وضعیتی نامطلوب است.

سایر صندوق‌های بازنشستگی نیز از نسبت پشتیبانی مناسبی برخوردار نبوده و وضعیت مناسبی از نظر مالی ندارند؛ برای مثال طبق آخرین آمارهای در دسترس برای سال ۱۳۹۹ نسبت پشتیبانی صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح ۰.۸۳ و سایر صندوقها ۱.۱۰ است که نشان از وخامت پایداری مالی در این صندوقها دارد.

به نظر می‌رسد تنها صندوق‌های وکلای دادگستری و بازنشستگی کشاورزان روستاییان و عشایر از نسبت پشتیبانی خوبی برخوردار می‌باشند که روند ۱۰ ساله نسبت مذکور در صندوق بازنشستگی، کشاورزان روستاییان و عشایر نشان دهنده حرکت سریع این صندوق به سمت وضعیتی نامطلوب است.

یکی از مهمترین دلایل بروز وضعیت وخیم نسبت پشتیبانی صندوق را می‌توان در تغییر نامتوازن و سریع ترکیب سنی جمعیت به سمت سالمندی بیشتر جستجو کرد بالا بودن نرخ رشد جمعیت در یک دوره (دهه ۱۳۶۰) و کاهش این نرخ در دوره های بعدی باعث شده که به تدریج ترکیب سنی جمعیتی کشور از نظر سنی نامتوازن شود.

بر اساس گزارش‌های مرکز آمار کشور در آبان ماه سال ۱۳۶۵ جمعیت سالمندان و میانسالان (۳۰سال و بیشتر) کشور ۲۸ درصد کل جمعیت بوده در حالی که در آبان ماه سال ۱۳۹۵ سهم جمعیت مذکور به حدود ۵۱ درصد از جمعیت کل کشور رسیده است. این عدد در سال ۱۴۰۰ به میزان ۵۷ درصد جمعیت کشور پیش بینی می‌شود. همچنین متوسط سنی جمعیت کشور از ۲۱.۷ در سال ۱۳۶۵ به ۳۱.۱ در سال ۱۳۹۵ رسیده است.

تغییرات جمعیتی با توجه به فقدان یک نظام تأمین اجتماعی چند لایه منسجم و کارآمد و نیز ساختار مالی صندوق های بازنشستگی در ایران که از نوع نظام تعادل منابع مصارف ۲ (PAYG) هستند باعث شده تا به صورت مستقیم و خیلی سریع بر صندوق های بازنشستگی آثار سوء خود را نشان دهد.

تحولات جمعیتی و عدم واکنش مناسب نسبت به آن

یکی از موارد مهم تأثیر گذار بر پایداری صندوق‌های بازنشستگی سن بازنشستگی و فاصله آن با امید به زندگی است که مدت زمان بهره‌مندی از مزایا و مستمری بازنشستگی را نشان می‌دهد با وجود افزایش پیوسته امید به زندگی در کشور طی چند دهه گذشته نه تنها سن بازنشستگی با امید به زندگی تعدیل نشده بلکه شکاف سن برقراری بازنشستگی و امید به زندگی به طور قابل توجه ای نیز افزایش یافته است و به همین خاطر دولت و مجلس شورای اسلامی در برنامه هفتم پیشرفت اقدام به افزایش سن و سابقه لازم جهت احراز شرایط بازنشستگی در صندوق‌های بازنشستگی کردند.

با این حال بازنشستگی‌های پیش از موعد را که به واسطه قوانین مختلف تکلیف شده اند هنوز می‌توان یکی از اصلی ترین دلایل این شکاف محسوب کرد خروج زودهنگام در برخی رسته های بیمه‌ای باعث می‌شود تا ضمن کاهش دوران بیمه پردازی سنوات دریافت مستمری نیز افزایش یابد که در نتیجه آن بار مالی قابل توجهی به صندوق های بازنشستگی تحمیل می‌شود.

افرادی که دوره تحصیلی آنان جزو سوابق خدمتشان محسوب می‌شوند بخش دیگری از گروه‌های باسن بازنشستگی پایین را تشکیل می‌دهند.

وضعیت نامناسب سرمایه‌گذاری منابع صندوق‌ها

با رشد مصارف صندوق‌های بیمه‌گر نسبت به منابع نقدی این صندوق‌ها عملاً امکان سرمایه‌گذاری برای اغلب این صندوق‌ها وجود ندارد. همچنین شرایط اقتصاد کلانی نامناسب از جمله تورم‌های بالا و به تبع آن بازدهی حقیقی اندک دارایی‌های صندوق‌ها عدم وصول به هنگام دولت به تعهدات خود در قبال سازمان تأمین اجتماعی، فقدان شفافیت کافی و نیز ضعف های مدیریتی و ساختاری در زمینه سرمایه ‌گذاری در بسیاری از صندوق‌ها وضعیت مطلوبی را ایجاد نکرده است.

تحمیل طرح‌ها و قوانین مغایر با اصول بیمه‌ای را می توان عامل دیگری برشمرد زیرا در طی چند دهه گذشته طرح‌ها و قوانین متعددی در حوزه صندوق‌های بازنشستگی و بیمه‌های اجتماعی وضع شده که برخی از آنها مغایر با اصول بیمه‌ای بوده است.

تعدد و تنوع این قوانین باعث شده است تا این عامل نیز یکی از علل مهم وضعیت نامساعد پایداری مالی صندوق‌های بازنشستگی شود زیرا این طرح‌ها و قوانین متعدد افزایش تعهدات این صندوق ها از یک سو و از سوی دیگر کاهش منابع آنها را به دنبال داشته‌اند. از طرف دیگر عمل نکردن صحیح دولت به تعهدات خود در قبال این قوانین و طرح‌های عمدتاً با ماهیت حمایتی باعث شده تا صندوقها از اصول بیمه‌ای از جمله حفظ ثبات و پایداری مالی دور شوند.

این خلط بین سیاست‌های حمایتی با سیاست‌های بیمه ای که منابع آن حاصل مشارکت افراد است نوعی بی عدالتی در حق مشارکت کنندگان را نیز به دنبال دارد در حالی که همان طور که از سیاستهای کلی تأمین اجتماعی نیز برداشت می‌شود، در یک نظام تأمین اجتماعی چندلایه طرح های حمایتی از طرح های بیمه ای مبتنی بر مشارکت از هم تفکیک می‌شوند. برخی از این قوانین و طرح ها که عمدتاً به دلیل عدم تأمین مالی مغایر با اصول بیمه ای بوده و با اهداف اجتماعی و گاهی سیاسی و اغلب با کارکردهای حمایتی پیاده سازی شده اند.

از جمله این طرح‌ها می‌توان به معافیت بیمه‌ای برخی کارگاههای تا حداکثر ۵ نفر کارگر، طرح های متعدد بازنشستگی پیش از موعد نظیر بازنشستگی پیش از موعد ماده ۱۰ قانون نوسازی صنایع کشور، بازنشستگی های پیش از موعد کارکنان دولت، بازنشستگی های پیش از موعد مشاغل سخت و زیا نآور و متناسب سازی حقوق بازنشستگان بدون در نظر گرفتن تأمین مالی صحیح در برخی ادوار، بیمه های حمایتی برخی اقشار با اتکا به درآمدهای ناپایدار و....است.

از این رو کارشناسان معتقدند در یک شیوه مقید به اصول بیمه‌ای، لازم است تا دولت بار مالی برآوردی هر کدام از طرح ها و بدهی‌های ناشی از قوانین و مقررات حمایتی تحمیل شده به سازمان تأمین اجتماعی را به تفکیک به صورت شفاف برآورد و در لایحه بودجه منظورکند تا هزینه سیاست‌های حمایتی از منابع حاصل از مشارکت سازمان بیمه گر تأمین نشود.

منبع: ایرنا